Tỉnh Thừa Thiên Huế vừa công bố Đề án Tủ sách Huế nhằm đáp ứng nhu cầu của nhiều người khi tái bản, xuất bản những đầu sách quý về Cố đô Huế. Việc quảng bá sách Huế đến với các độc giả trong và ngoài nước, huy động các nguồn lực trong xã hội đóng góp cho sự phát triển của tủ sách là vấn đề đặt ra để có thế phát triển và lan tỏa giá trị của tủ sách này. 

Đề án “Tủ sách Huế” được đưa ra nhằm giới thiệu những cuốn sách quý, quảng bá những giá trị di sản văn hóa, hình ảnh Huế qua sách, phát triển văn hóa đọc, xây dựng cơ sở dữ liệu khoa học cho việc nghiên cứu Thừa Thiên Huế trên tất cả các lĩnh vực và hình thành bộ quà tặng có ý nghĩa văn hóa của vùng đất Cố đô.

Lưu giữ, xuất bản sách quý trước nguy cơ thất lạc

Với truyền thống hình thành và phát triển trên 700 năm, tỉnh Thừa Thiên Huế đã có kho tri thức đồ sộ liên quan đến tất cả các lĩnh vực văn hóa, văn học nghệ thuật, khoa học kỹ thuật… Cùng với thời gian, nhiều cuốn sách quý có nguy cơ mai một, hư hỏng; một số bản thảo sách có giá trị nhưng chưa có điều kiện xuất bản. Trong khi đó, công tác quảng bá, thông tin, giới thiệu, tuyên truyền các đầu sách quý, mới chưa được quan tâm đúng mức nên chưa tạo được những trào lưu, nền tảng hiểu biết sâu, khoa học hơn về tiềm năng, thế mạnh, các tầng văn hóa trầm tích, đặc trưng riêng có của văn hóa, con người xứ Huế.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ, sách viết về Huế qua các thời kỳ vô cùng phong phú, là một kho tàng lớn. Việc sưu tầm, tái bản những cuốn sách hay, quý là nhiệm vụ đặt ra nhằm giới thiệu những giá trị về văn hóa, kinh tế, khoa học kỹ thuật…; đồng thời, tôn vinh các tác giả cống hiến những tác phẩm có giá trị cho Huế.

Để có thể tổ chức đánh giá, thẩm định, xuất bản, thiết lập và phát triển những cuốn sách về Huế, tỉnh đã tổ chức lễ công bố Đề án “Tủ sách Huế” vào ngày 17/03/2021. Dự án này sẽ lưu giữ, xuất bản những cuốn sách chất lượng trước nguy cơ bị mai một, tuyệt bản, Đồng thời, quan tâm phát triển các nguồn sách mới để giới thiệu, quảng bá đặc trưng văn hóa và con người xứ Huế, đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của công chúng trong thời kỳ mới.

Tủ sách Huế vừa ra đời với logo, bìa gáy sách nhận diện là một thiết chế, ấn phẩm văn hóa độc đáo của riêng Huế nhằm thúc đẩy quảng bá văn hóa Huế qua sách, phát triển văn hóa đọc; đồng thời giới thiệu các cuốn sách quý, hình thành bộ quà tặng có ý nghĩa văn hóa của vùng đất Cố đô, xây dựng cơ sở dữ liệu khoa học cho việc nghiên cứu Thừa Thiên Huế trên tất cả các lĩnh vực.

Việc ra mắt “Tủ sách Huế” là điều mà những người yêu sách, các nhà nghiên cứu văn hóa Huế mong mỏi từ lâu. Nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Châu Phan cho biết, đề án hết sức cần thiết và ý nghĩa. Đây sẽ là nơi tập hợp những đầu sách, những tư liệu quý về Huế trong dân gian; giữ gìn và công bố rộng rãi ra công chúng, tránh nguy cơ bị thất truyền. Cũng theo ông Phan, sau khi lên ngôi Hoàng đế lập ra Vương triều Nguyễn, Vua Gia Long đã cho sưu tập những đầu sách, tư liệu trong dân gian về vùng đất Cố đô, trong đó đáng chú ý là nhà vua đã lệnh cho quan Thượng thư Lê Quang Định biên soạn bộ Hoàng Việt nhất thống dư địa chí – bộ địa chí đầu tiên dưới triều Nguyễn.

Ông Phan Ngọc Thọ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế là người chỉ đạo thành lập đề án “Tủ sách Huế”. Theo ông Thọ, ý tưởng về xây dựng “Tủ sách Huế” hướng đến ba mục tiêu: Giới thiệu về Huế thông qua các tác phẩm, những đầu sách độc, lạ, có giá trị được sưu tầm, phục dựng; khôi phục các đầu sách viết về Huế, khích lệ văn hóa đọc đang dần mai một; hướng tới xây dựng một xã hội đọc sách. Trong quá trình xây dựng đề án này, tỉnh đã chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổng thể, từ việc mời gọi những đơn vị, tư nhân sở hữu những tủ sách, cuốn sách quý để phát huy giá trị, lan tỏa đến cộng đồng cũng như bảo quản và gìn giữ cho các thế hệ mai sau. Đồng thời, nghiên cứu các vấn đề liên quan đến công nghệ trong việc bảo quản, lưu giữ để phát huy hiệu quả, giá trị của “Tủ sách Huế”.

Phát huy giá trị và lan tỏa đến cộng đồng

Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Thừa Thiên Huế Nguyễn Xuân Sơn cho biết, hiện có rất nhiều tủ sách gia đình khá đồ sộ với nhiều cuốn sách hay, quý ở nhiều thể loại, lĩnh vực. Trong quá trình xây dựng đề án “Tủ sách Huế”, Sở sẽ kêu gọi những đơn vị, tư nhân sở hữu những tủ sách, cuốn sách quý tham gia để phát huy giá trị, lan tỏa đến cộng đồng cũng như bảo quản và gìn giữ cho các thế hệ mai sau. Trong đó có việc nghiên cứu các vấn đề liên quan đến công nghệ trong việc bảo quản, lưu giữ để phát huy hiệu quả, giá trị của “Tủ sách Huế”. Trước mắt, Sở sẽ chỉ đạo các sở, ngành liên quan cho sưu tầm một thư mục về sách Huế. Đó là các đầu sách đang nằm ở nước ngoài, trong nước, tại các thư viện, nhà dân… đều được lên danh sách và phân loại công phu, huy động sự tham gia xã hội hóa của các tổ chức, cá nhân.

Theo ông Sơn, trên cơ sở tổng hợp và phân loại, Hội đồng thẩm định của tỉnh sẽ tuyển chọn theo từng giai đoạn, từng chủ đề. Có thể đây là cây thư mục quan trọng, phân theo tuyến, theo thứ tự thời các vua chúa, thời kỳ trước năm 1945, trước năm 1975, sách thời kỳ kháng chiến chống Pháp, thời kỳ chống Mỹ, sách thời kỳ đương đại, sách nằm ở thư viện các nước, sách đang nằm ở các thư viện tư nhân… Tiếp đến, triển khai thi và xây dựng logo nhận diện “Tủ sách Huế”. Lãnh đạo tỉnh sẽ kêu gọi các cá nhân, tổ chức tham gia đóng góp đầu sách cho “Tủ sách Huế”. Cùng với đó, xây dựng một nguồn quỹ cho “Tủ sách Huế” để huy động nguồn lực cho việc hình thành, in ấn, phát hành, nuôi dưỡng “Tủ sách Huế”.

Lựa chọn được những cuốn sách có giá trị là cách để xây dựng thương hiệu cho “Tủ sách Huế”. Điều này cần có sự tham gia của các nhà nghiên cứu, những người am hiểu, đưa ra những tiêu chí lựa chọn sách hay ra mắt trong thời gian tới. Nhà nghiên cứu Huế Trần Đại Vinh cho rằng: “Các cơ quan được giao nhiệm vụ cần phối hợp để xác định những cuốn sách nào được công bố trong “Tủ sách Huế”, đưa ra giải pháp để những cuốn sách này phát huy giá trị trong đời sống của người dân Huế, đáp ứng nhu cầu của xã hội, hướng đến mục tiêu phát triển nền kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống người dân”.

Theo Tiến sĩ Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thừa Thiên Huế, cần ưu tiên rà soát những công trình nghiên cứu đã xuất bản về Huế, sắp xếp lại và tái bản thành một hệ thống để tranh thủ được thành quả rất lớn của các thế hệ. Để lan tỏa giá trị của “Tủ sách Huế”, song song với tủ sách thực, nên phát triển tủ sách số bởi đây là xu thế tất yếu của thời đại, cũng là cách tốt nhất để đưa “Tủ sách Huế” đến với đông đảo cộng đồng, nhất là giới trẻ.

Ngoài nguồn lực của Nhà nước, việc xã hội hóa để huy động sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân, các nguồn tài trợ hỗ trợ cho việc phát triển “Tủ sách Huế” rất quan trọng. Quỹ phát triển “Tủ sách Huế” được thành lập do Viện Nghiên cứu phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế làm đầu mối quản lý sẽ huy động sự đóng góp hỗ trợ xuất bản, phát hành các ấn phẩm và duy trì, phát triển “Tủ sách Huế”. Để huy động sự đóng góp hiệu quả, tỉnh cũng cần có cơ chế tiếp nhận, ghi nhận sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân.

Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Hiển cho biết: “Chúng tôi sẽ huy động, thu hút các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển “Tủ sách Huế”. Đặc biệt, chú ý phương thức huy động xã hội hóa tối đa các thành phần kinh tế tư nhân, các thiết chế văn hóa nước ngoài tại Huế và quốc tế nhằm hỗ trợ nguồn tư liệu, tài chính để phát triển “Tủ sách Huế”. Có thể tài trợ xuất bản một cuốn sách trong danh mục được chọn hoặc tài trợ cho các công đoạn xuất bản, in và phát hành. Tỉnh cũng sẽ tổ chức đấu giá những cuốn sách quý hiếm, độc bản để tạo nguồn thu cho Quỹ phát triển “Tủ sách Huế”.

Đề án xây dựng và phát triển “Tủ sách Huế” đang được nhiều người quan tâm bởi đây là việc làm thiết thực và cần thiết để giữ gìn và phát huy văn hóa đọc. Đồng thời, một lần nữa tôn vinh, khẳng định vai trò, vị trí và tầm quan trọng của sách, của văn hóa đọc đối với việc nâng cao kiến thức, kỹ năng, phát triển tư duy, giáo dục và rèn luyện nhân cách con người.